Andere informatie en diensten van de overheid:www.belgium.be
Task Force ‘Data & Technology against Corona’
Na opheffing op 11 maart 2022 van de crisissituatie als gevolg van de COVID-19-pandemie zijn verschillende van de op deze pagina beschreven maatregelen niet langer van toepassing. Sindsdien wordt de pagina slechts sporadisch bijgewerkt. De pagina blijft echter beschikbaar voor documentatiedoeleinden.
De rol van de Task Force ‘Data & Technology against Corona’
Naar aanleiding van de Covid-19-crisis zijn heel wat mHealth-initiatieven ontstaan. Nieuwe apps werden ontwikkeld of bestaande apps werden aangevuld met specifieke functies. Platformen voor zorgverlening op afstand werden uitgebouwd. Deze ontwikkelingen werden van eind maart 2020 tot midden mei 2020 opgevolgd en waar nuttig of nodig gecoördineerd door de Task Force ‘Data & Technology against Corona’. Deze Task Force was samengesteld uit vertegenwoordigers van de Ministers van Volksgezondheid en Digitale Agenda en Privacy, van de FOD Volksgezondheid, van Sciensano, van het eHealth-platform en de voorzitter van de Belgische Gegevensbeschermingsautoriteit.
De Task Force heeft inmiddels haar werkzaamheden beëindigd. mHealth-initiatieven worden voortaan terug behandeld overeenkomstig de procedures en de validatiepiramide beschreven op het mobile health Belgium-platform. De apps en platformen die werden beoordeeld door de Task Force staan nog ter informatie vermeld op deze website, en de aanbevelingen en richtlijnen blijven uiteraard geldig.
Bij die beoordeling besteedde de Task Force meer bepaald aandacht aan:
- het nut van de apps of platformen in het licht van de bestrijding van de coronacrisis;
- het feit of de apps of platformen afdoende wetenschappelijk onderbouwd zijn;
- het feit of de apps of platformen in overeenstemming zijn met de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) en state of the art informatieveiligheidsbeginselen;
- het feit dat, op domeinen waar dit belangrijk is, initiatieven worden samengebracht en disparate ontwikkeling, die de effectiviteit of de efficiëntie ondermijnt, wordt vermeden;
- het feit dat de apps of platformen geen onnodige bijkomende belasting veroorzaken bij de reeds zwaar gesolliciteerde zorgverstrekkers en zorginstellingen, en dat zoveel mogelijk wordt gezorgd voor eenmalige inzameling en hergebruik van informatie, conform de AVG;
- het feit dat de apps of platformen, waar nuttig, integreren met of gebruik maken van de reeds bestaande diensten inzake eGezondheid, zoals het elektronisch voorschrijven via Recip-e, het hub-metahubsysteem voor toegang tot relevante documenten, de gezondheidskluizen, of de basisdiensten van het eHealth-platform;
- het feit dat de apps of platformen, waar nuttig, de relevante, in principe anonieme informatie doorspelen aan het beleidsondersteunend platform van Sciensano.
De Task Force nam aldus een coördinatie- en regiefunctie op. Beslissingen van de Task Force kunnen niet worden beschouwd als een formele certificatie van de apps of platformen. De aanbieders en gebruikers van de apps blijven zelf verantwoordelijk voor de kwaliteit, de veiligheid en de naleving van de regelgeving, zoals de AVG of de regelgeving inzake medische hulpmiddelen.
Beslissingen van de Task Force houden ook geenszins in dat voor het aanbieden of gebruiken van de app of het platform enige rechtstreekse of onrechtstreekse vergoeding van de overheid zou kunnen worden bekomen. Elke beslissing daaromtrent is voorbehouden aan de bevoegde organen van het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV).
Een gunstige beslissing van de Task Force omtrent een app of platform mag wel worden beschouwd als een ondersteuning ervan door de federale overheid om hem te publiceren in de appstores van bijvoorbeeld Apple of Android. Een attestering hiervan kon elektronisch worden bekomen nadat de app of het platform werd beschreven aan de hand van een template en met een gunstig gevolg besproken werd door de Task Force.
De Task Force stond ook in voor de contacten met de Europese Commissie en andere Lidstaten van de Europese Unie binnen zijn actiedomein.
Soorten apps
Apps kunnen verschillende doeleinden nastreven, zoals:
- adviesverstrekking aan patiënten;
- adviesverstrekking aan zorgverstrekkers;
- ondersteuning van de triage van patiënten;
- monitoring van patiënten in het kader van een zorgrelatie met een zorgverstrekker of een zorginstelling;
- organiseren van video- of audiocommunicatie voor een raadpleging zonder fysiek contact;
- …
Door sommigen wordt ook het gebruik van tracking apps voorgesteld, die bijvoorbeeld toelaten na te gaan of een persoon recent in contact is geweest met een ander persoon die later besmet blijkt te zijn met Covid-19, en hem daarvan te verwittigen. Dergelijk app kan slechts effectief zijn indien hij door vele personen wordt vertrouwd en gebruikt. Het eventuele nut van dergelijke app en de wijze waarop hij eventueel kan worden ingezet met respect van basisprincipes op ethisch vlak en op het vlak van de bescherming van de persoonlijke levenssfeer wordt onderzocht door bevoegde experten.
Daarenboven heeft hierover overleg plaats binnen de bevoegde organen van de Europese Unie. De resultaten daarvan zullen worden voorgesteld aan de Regering met het oog op het nemen van beleidsbeslissing. Indien dergelijke app zou worden voorgesteld, is het om effectiviteitsredenen evident dat er slechts één kan zijn in België, die betrouwenswaardig is uitgebouwd en functioneert, en die generiek wordt gebruikt. Daarom zijn zulke apps op dit ogenblik niet toegelaten.
Aanbevelingen op het vlak van naleving van de AVG door apps
De Belgische Gegevensbeschermingsautoriteit heeft specifieke aanbevelingen uitgewerkt op het vlak van apps. Ze zijn beschikbaar op de pagina Gezondheidsapps van de Gegevensbeschermingsautoriteit-website en worden hier volledigheidshalve overgenomen.
1. Anoniem
Indien er voor het nuttig gebruik van de app door de patiënt geen nood is om persoonsgegevens te verwerken, geschiedt dit niet. In dat geval mogen aan de gebruiker geen rechtstreeks identificerende gegevens (naam en voornaam, mailadres, identificatienummer rijksregister, GSM-nummer, …) worden gevraagd. Er mogen ook geen gegevens worden opgevraagd of gebruikt (bijvoorbeeld identificatie van het toestel of de connectie) waarvan de combinatie toelaat de patiënt onrechtstreeks te identificeren.
Let wel op: gegevens zijn enkel (voldoende) anoniem, als zij ook in combinatie met andere gegevens (ook van andere partijen) niet meer tot identificatie kunnen leiden (bvb. IP adressen zijn altijd persoonsgegevens, want met de hulp van een telecomoperator kan men iemand identificeren).
2. Zorgrelatie
Indien het gebruik van de app kadert binnen een bestaande zorgrelatie van een patiënt met een zorgverstrekker of een zorginstelling, wordt dat uitdrukkelijk aangegeven en wordt er ook voor gezorgd dat de persoonsgegevens enkel worden verwerkt in het kader van de kwaliteit en de continuïteit van de zorg verstrekt door die zorgverlener of door andere zorgverleners die een zorgrelatie hebben met de patiënt.
De patiënt wordt dan bij voorkeur door de zorgverlener uitgenodigd om de app te gebruiken.
3. Andere gevallen
In de situaties waar 1 of 2 niet van toepassing zijn, dient een app, die persoonsgegevens verwerkt, op het allereerste scherm, en voordat de gebruiker enig persoonsgegeven ingeeft of gegevens van hem worden gebruikt, de informatie te verstrekken vereist door de GDPR (verwerkingsverantwoordelijke, precies doel van de verwerking, gebruik van cookies…). Rechtstreeks identificerende persoonsgegevens (naam en voornaam, mailadres, identificatienummer rijksregister, GSM-nummer …) worden niet opgevraagd bij het begin van het gebruik van de app.
Tijdens het gebruik van de app worden enkel persoonsgegevens gebruikt voor de goede werking van de app binnen het kader van het vermelde doeleinde en onder de verantwoordelijkheid van de vermelde verwerkingsverantwoordelijke.
Op het einde van het gebruik van de app kan aan de patiënt worden gevraagd of hij zijn persoonsgegevens wil laten doorgeven in het kader van een bestaande zorgrelatie (bijvoorbeeld het resultaat van zijn zelfevaluatie doorgeven aan de huisdokter), of om een nieuwe zorgrelatie aan te maken. Zo ja, dan kunnen de nodige bijkomende persoonsgegevens worden opgevraagd en doorgegeven, zoniet worden alle persoonsgegevens gewist en niet verder gebruikt.
Goede praktijken inzake platformen voor zorg op afstand geformuleerd door het Informatieveiligheidscomite
De Kamer Sociale Zekerheid en Gezondheid van het Informatieveiligheidscomité heeft onderstaande goede praktijken vastgelegd voor platformen voor zorg op afstand. Platformen die niet aan de minimale voorwaarden voldoen of die niet volgens de regels worden gebruikt, kunnen worden beschouwd als strijdig met de regelgeving inzake gegevensbescherming.
Minimale voorwaarden
- De toestemming en de keuzevrijheid van de zorgbehoevende zijn noodzakelijk.
- De zorgbehoevende wordt vóór het gebruik van het platform duidelijk ingelicht over de kritische succesfactoren en de beperkingen van een raadpleging op afstand.
- De gebruikers van het ondersteuningsplatform gebruiken een betrouwbaar systeem voor de authenticatie van hun identiteit; de authenticatiemiddelen met twee-factor-authenticatie (bezit en kennis) die in de Federale Authentication Service (FAS) zijn geïntegreerd, zoals de elektronische identiteitskaart, Itsme of, voor zorgbehoevenden, de authenticatie gegenereerd in het kader van het Helenaplatform, worden alvast beschouwd als betrouwbare systemen van authenticatie van de identiteit van de gebruikers; het gebruik, in de gezondheidssector, van de authenticatiemiddelen die in de FAS zijn geïntegreerd, wordt door de overheid reeds globaal vergoed zodat het gebruik ervan gratis is voor de zorgbehoevende en niet kan worden doorgerekend aan de ziekteverzekering of de zorgverstrekker; dit geldt ongeacht de modaliteiten van het gebruik van deze authenticatiemiddelen (via CSAM of app to app).
- Video-, audio- en persoonsgegevenscommunicatie en uitwisseling van documenten die persoonsgegevens bevatten, geschieden met end-to-end encryptie; de aanbieder van het gebruikte platform kan op geen enkel moment kennis nemen van de inhoud van deze communicatie of deze documenten; enkel de zorgbehoevende en de zorgverlener(s) die deelnemen aan de communicatie kunnen kennis nemen van de inhoud ervan.
- Video- , audio- en persoonsgegevens worden vóór of na de raadpleging op afstand niet op het gebruikte platform opgeslagen; metagegevens over de raadpleging op afstand kunnen voor facturatiedoeleinden worden overgemaakt en gebruikt door de ziekenfondsen.
- Indien de tool, naast de mogelijkheid tot video- audio- en persoonsgegevenscommunicatie, andere functies voorziet, worden die aangeboden op zodanige wijze dat de gebruikers in de mogelijkheid worden gesteld om de onderstaande gebruiksregels na te leven.
- De zorgbehoevende is wilsbekwaam en fysiek en mentaal in staat om te kunnen werken met het device van waarop hij deelneemt aan de raadpleging op afstand.
Gebruiksregels
- Vooraleer de raadpleging op afstand plaatsvindt, bestaat tussen de zorgbehoevende en de zorgverlener een therapeutische of een zorgrelatie die bewezen is overeenkomstig het reglement betreffende de elektronische bewijsmiddelen van een therapeutische relatie en een zorgrelatie (zie).
- Indien de therapeutische of zorgrelatie tussen de zorgbehoevende en de zorgverlener tot stand komt net voor het begin van de raadpleging op afstand, wordt de zorgbehoevende voorafgaandelijk degelijk geïnformeerd over de gevolgen van de totstandkoming van deze therapeutische of zorgrelatie en wordt de therapeutische of zorgrelatie op het einde van de raadpleging op afstand beëindigd, tenzij de zorgbehoevende uitdrukkelijk aangeeft deze therapeutische of zorgrelatie te willen bestendigen.
- De video- of audiocommunicatie wordt niet door de deelnemers aan de communicatie opgeslagen.
- De raadpleging op afstand heeft een duurtijd en geschiedt onder omstandigheden die afdoende zijn om een kwaliteitsvolle zorgverlening te waarborgen.
- Persoonsgegevens en documenten uitgewisseld tijdens de raadpleging kunnen op het einde van de raadpleging ter beschikking worden gesteld van de deelnemers aan de communicatie.
- Geneesmiddelenvoorschriften worden elektronisch aangemaakt op Recip-e en zijn raadpleegbaar door de zorgbehoevende via de Personal Health Viewer; het unieke nummer van het elektronisch voorschrift (het zogenaamde RID), dat geen persoonsgegevens bevat, kan aan de zorgbehoevende worden overgemaakt.
- Documenten die de zorgverstrekker en/of de zorgbehoevende kunnen raadplegen via het eGezondheidsportaal of de Personal Health Viewer, worden in principe daar geraadpleegd.
- De zorgverlener maakt ter ondersteuning van de zorgverlening bij voorkeur gebruik van een bij het eHealth-platform geregistreerd softwarepakket en neemt in elk geval de relevante gegevens over de zorgverlening op in een (elektronisch) patiëntendossier.
- Indien de zorgverlener niet de houder is van het globaal medisch dossier (GMD) van de zorgbehoevende, geeft hij, behoudens verzet van de zorgbehoevende, (elektronisch) feedback over de verleende zorg aan de eventuele GMD-houder en actualiseert hij indien nuttig de SumEHR en het medicatieschema van de zorgbehoevende in de gezondheidskluis.
Nuttige platformen voor een raadpleging zonder fysiek contact
Aanbevolen platformen
Beschikbare platformen
- Browser based – voorkeur voor Chrome maar ook ondersteuning voor Opera of Mozilla Firefox Quantum.
- Beschikbaar voor alle toestellen die een recente versie van een van deze browsers ondersteunen.
Functionaliteiten
- Wachtkamer met aankondiging aan de arts.
- Agenda beschikbaar op het platform.
- Lijst van patiënten aan te maken op het platform door de arts.
- Arts bepaalt wanneer het consult plaatsvindt en wie er deelneemt.
- 1 op 1 videoconsult met de patiënt, uitbreidbaar tot 5 deelnemers.
- End-to-endencryptie van videoconsult.
- Doorsturen van bestanden naar de patiënt.
- Patiënt wordt uitgenodigd per sms of e-mail en krijgt hiervoor een code.
- Beschikbaar voor Arts-Patiënt- of Arts-Arts-communicatie.
Marktpenetratie
Wijdverspreid gezien de patiënt enkel een browser nodig heeft en er geen toepassing moet geïnstalleerd worden.
Bijkomende veiligheidsmaatregelen
- Identificatie zorgverstrekker (bewegende beelden).
- Identificatie patiënt (bewegende beelden of persoonlijke vragen).
- Patiënt duiden op vertrouwelijke karakter van zijn/haar toegangscode.
- Uitwisselen van documenten organiseren via andere bestaande kanalen gezien deze (weliswaar geëncrypteerd) op de servers van de dienstenaanbieder worden opgeslagen en niet end-to-end geëncrypteerd zijn.
- Beperk de informatie over de patiënten in de contactlijst zodat deze niet kan teruggebracht worden tot een natuurlijk persoon.
Bijkomende opmerkingen
Verwerkersovereenkomst ondertekenen bij het aanmaken van een account door de zorgverlener (link naar document wordt binnenkort beschikbaar gesteld).
Beschikbare platformen
Browser based (Windows) en app voor apple en Android.
Functionaliteiten
- Interactieve beveiligde video- en audiocommunicatie met end-to-endencryptie en punt-tot-puntverbinding.
- De uitnodiging voor een teleconsultatie zal steeds door een zorgverstrekker worden uitgestuurd.
- Gesprek wordt opgezet tussen arts en patiënt vanuit het pakket van de arts en de app op het toestel van de patient. Indien de patiënt niet over de app beschikt dan kan de teleconsultatie opgezet worden door de patiënt vanuit een browser.
Marktpenetratie
Wijdverspreid wegens mogelijkheid om browser te gebruiken.
Bijkomende veiligheidsmaatregelen
- Identificatie zorgverstrekker (bewegende beelden).
- Identificatie patiënt (bewegende beelden of persoonlijke vragen).
Bijkomende opmerkingen
Deze evaluatie beperkt zich tot de dienst videoconsultatie en drukt geen oordeel uit over de andere diensten die op dit platform aangeboden worden.
Dit platform verwerkt medische gegevens van patiënten (bijvoorbeeld de afspraken) en houdt deze gegevens bij, maar dit staat los van het gebruik van videoconsultatie. Het gebruik van video creëert geen nieuwe informatie op het platform.
Beschikbare platformen
- Android, iPhone / iPad, Windows (browser based).
- Beschikbaar voor platformen met een recente browser.
Functionaliteiten
- Interactieve beveiligde videocommunicatie met end-to-endencryptie.
- Direct bellen door artsen vanuit de agenda in het systeem.
- Link voor het teleconsult verstuurd per mail naar de patiënt, reminders per sms.
- Basisidentificatie van de zorgverstrekker bij de registratie.
- Wachtkamerfunctionaliteit.
Marktpenetratie
Eerder wijdverspreid, gebruik van browser op PC en door gebruik van apps op mobiele toestellen.
Bijkomende veiligheidsmaatregelen
- Identificatie zorgverstrekker (bewegende beelden).
- Identificatie patiënt (bewegende beelden of persoonlijke vragen).
- Arts wordt aangeraden zo veel als mogelijk het gebruik van gegevens die te herleiden zijn tot de patiënt te vermijden.
- Uitwisselen van documenten organiseren via andere bestaande kanalen gezien deze (weliswaar geëncrypteerd) op de servers van de dienstenaanbieder worden opgeslagen en niet end-to-end geëncrypteerd zijn.
- Bewaken van het aantal deelnemers aan de call om de controle te houden op wie deelneemt.
Bijkomende opmerkingen
Bovenstaande opmerking zijn enkel van toepassing op het onderdeel ‘teleconsultatie’ of ‘videoconsultatie’. Het platform waarmee patiënten zelf een afspraak kunnen boeken is niet in overweging genomen.
Beschikbare platformen
Android, iPhone / iPad, Windows (browser based).
Functionaliteiten
- Interactieve video en audiocommunicatie via mobiel device en pc.
- Contactenlijst zelf samen te stellen binnen de toepassing.
- Direct bellen of plannen met de agenda en automatisch versturen van een uitnodiging.
- Wachtkamer voor patiënten met melding van uitlooptijd.
- Beheer van de gebruikers door toepassingsbeheerder binnen de instelling.
Marktpenetratie
Wijdverspreid mits installatie van de toepassing op mobiele toestellen.
Bijkomende veiligheidsmaatregelen
- Identificatie zorgverstrekker (bewegende beelden).
- Identificatie patiënt (bewegende beelden of persoonlijke vragen).
- Patiënt duiden op vertrouwelijke karakter van zijn/haar toegangscode.
- Beperk de informatie over de patiënten in de contactlijst zodat deze niet kan teruggebracht worden tot een natuurlijk persoon.
Beschikbare platformen
- Browser based toepassing.
- Beschikbaar voor platformen met een recente browser.
Functionaliteiten
- De oplossing kan geïntegreerd gebruikt worden vanuit het patiëntendossier ofwel 'stand alone' via een rechtstreeks toegang van de zorgverstrekker naar Helena 1-op-1-gesprekken.
- Identificatie van de patiënt aan de hand van een code.
- Sterke authenticatie van de arts.
- Uitwisselen van documenten via beveiligde Helena-platformen. Documenten automatisch in dossier van de patiënt.
- End-to-endencryptie van videoconsult.
- Patiënt wordt uitgenodigd per sms of e-mail en krijgt hiervoor een code.
- Arts bepaalt wanneer het consult plaatsvindt en wie er deelneemt.
Marktpenetratie
Wijdverspreid gezien de patiënt enkel een browser nodig heeft en er geen toepassing moet geïnstalleerd worden.
Geïntegreerd in de patiëntendossiers van HealthOne (huisartsen), CareConnect (huisartsen, wachtposten en kinesitherapeuten) en het online agendasysteem Progenda.
Beschikbaar voor de ziekenhuizen en de organisaties die de Unified Messaging software van HealthConnect gebruiken.
Toegankelijk voor alle andere softwareleveranciers met toepassingen voor zorgverleners via een eenvoudige integratie van de Helena API.
Bijkomende veiligheidsmaatregelen
- Identificatie patiënt (bewegende beelden of persoonlijke vragen).
- Patiënt duiden op vertrouwelijke karakter van zijn/haar toegangscode.
Beschikbare platformen
Browser based (Windows & Apple, iPad/iPhone, Android).
Functionaliteiten
- Interactieve beveiligde video- en audiocommunicatie met end-to-endencryptie en punt-tot-puntverbinding.
- Manier van inboeken wordt gekozen door de arts: zowel via vrije raadpleging waarbij patiënt inboekt via het platform, als op uitnodiging (via mail) door arts.
- Gesprek wordt opgezet tussen arts en patiënt pas nadat beide partijen zijn aangelogd op het platform. Dit deel staat los van het boekingssysteem op het platform.
- Sterke authenticatie d.m.v. sms-code voor zowel zorgverstrekker als patiënt.
- Bijkomende verificatie bij registratie van de arts.
Marktpenetratie
Wijdverspreid door het gebruik van een browser.
Bijkomende veiligheidsmaatregelen
- Identificatie zorgverstrekker (bewegende beelden).
- Identificatie patiënt (bewegende beelden of persoonlijke vragen).
Bijkomende opmerkingen
Deze evaluatie beperkt zich tot de dienst videoconsultatie en drukt geen oordeel uit over de andere diensten die op dit platform aangeboden worden.
Dit platform verwerkt medische gegevens van patiënten (bijvoorbeeld de afspraken) en houdt deze gegevens bij, maar dit staat los van het gebruik van videoconsultatie. Het gebruik van video creëert geen informatie op het platform. Toch dient de patiënt er zich de nodige rekenschap van te geven dat informatie bijgehouden wordt en dat hiervoor de nodige goedkeuringen dienen gegeven te worden. Telemedi zal daarom ook zijn veiligheidsbeleid en privacybeleid naar de patiënten hiervoor moeten aanpassen.
Beschikbare platformen
Browser based (met een voorkeur voor Chrome en Firefox beschikbaar op pc en smartphone).
Functionaliteiten
- Interactieve beveiligde video- en audiocommunicatie met end-to-endencryptie.
- Gesprek wordt opgezet tussen arts en patiënt pas nadat beide partijen zijn aangelogd op het platform.
- Mogelijkheid tot het delen van standaarddocumenten zonder specifieke informatie van de patiënt.
- Bij de registratie zijn er geen bijkomende checks over de identiteit van een arts.
Marktpenetratie
Wijdverspreid gezien gebruik van browser.
Bijkomende veiligheidsmaatregelen
- Identificatie zorgverstrekker (bewegende beelden).
- Identificatie patiënt (bewegende beelden of persoonlijke vragen).
- Gebruik van andere platformen voor het uitwisselen van files en documenten.
Bijkomende opmerkingen
Deze evaluatie beperkt zich tot de dienst videoconsultatie en drukt geen oordeel uit over de andere diensten die op dit platform aangeboden worden. Om die reden wordt enkel de teleconferencedienst aangeraden.
Dit platform is vooral toegespitst op het opvolgen van de therapie van patiënten en bevat een dienst met beveiligde video. Het gebruik van video creëert geen bijkomende informatie dan deze die reeds op het platform aanwezig is. Toch dient de patiënt zich de nodige rekenschap te geven dat informatie mogelijk verwerkt wordt op het platform voor andere doeleinden dan alleen de consultatie en dat hiervoor de nodige goedkeuringen dienen gegeven te worden.
Beschikbare platformen
Android, iPhone / iPad.
Functionaliteiten
- Interactieve beveiligde video- en audiocommunicatie met end-to-endencryptie via mobiel apparaat.
- Beveiligde chat met mogelijkheid tot uitwisseling van documenten met end-to-endbeveiliging.
- Maakt gebruik van agenda van de arts.
- Beheer van artsen door systeembeheerder van het kabinet.
- Beperking van de conversatie tot 2 personen.
- Wachtkamerfunctie waar gesprekspartners mekaar ontmoeten.
Marktpenetratie
Beperkt tot patiënten van het artsenkabinet.
Bijkomende veiligheidsmaatregelen
- Identificatie zorgverstrekker (bewegende beelden).
- Identificatie patiënt (bewegende beelden of persoonlijke vragen).
Bijkomende opmerkingen
De beveiliging van de videoconsult is conform de vereisten. Doordat er end-to-endencryptie wordt aangeboden blijft de inhoud van het gesprek afgeschermd van de dienstenleverancier.
De leverancier geeft aan dat hij op dit moment werkt aan een certificatie voor mHealth. Hierdoor is de evaluatie beperkt tot de webconsult en wordt er geen uitspraak gedaan over de andere functionaliteiten (bijvoorbeeld beheer van agenda en contactlijst).
Beschikbare platformen
Android, iPhone / iPad, Windows (Signal-website).
Functionaliteiten
- Interactieve beveiligde video- en audiocommunicatie via mobiel apparaat.
- Beveiligde chat met mogelijkheid tot uitwisseling van documenten met end-to-endbeveiliging via pc.
- Mogelijkheid tot gelijktijdig gebruik van beide vermelde functionaliteiten.
- Mogelijkheid tot het beperken van de duur van beschikbaarheid van informatie (zie pagina View-once Media op de Signal Support-website).
- Mogelijkheid tot het verifiëren van de contacten en dit te bevestigen in de applicatie.
- Maakt gebruik van adressenlijst van het toestel.
Marktpenetratie
Beperkt.
Bijkomende veiligheidsmaatregelen
- Identificatie zorgverstrekker (bewegende beelden).
- Identificatie patiënt (bewegende beelden of persoonlijke vragen).
- Verifieer de contacten (Zie Signal – verifieer contacten).
- Verwijder berichten (Zie Signal – verwijder berichten).
- Beperk de informatie over de patiënten in de contactlijst zodat deze niet kan teruggebracht worden tot een natuurlijk persoon.
Bijkomende opmerkingen
De zorgvertrekker of arts zal door het gebruik van deze tool zijn gsm-nummer aan de patiënt meedelen.
Verifiëer contacten – eenmaal het contact is geverifiëerd, dan is er een bepaalde zekerheid van de identiteit:
- op mobiel, 3 verticale puntjes op chatscherm met de persoon die geverifiëerd wordt;
- Conversation settings – View Safety number – volg instructies.
Verwijder berichten – laat berichten verdwijnen na verwerking:
- op mobiel, 3 verticale puntjes op chatscherm met de persoon wiens informatie dient te verdwijnen;
- Disappearing messages – kies duur dat berichten wenselijk behouden worden.
Beschikbare platformen
Android, iPhone / iPad, Windows (Web & applicatie).
Functionaliteiten
- Interactieve beveiligde video- en audiocommunicatie via mobiel device.
- Beveiligde chat met mogelijkheid tot uitwisseling van documenten met end-to-endbeveiliging.
- Whatsapp Web biedt mogelijkheid tot chat en uitwisseling van documenten met pc.
- Maakt gebruik van adressenlijst van het toestel.
Marktpenetratie
Wijdverspreid.
Bijkomende veiligheidsmaatregelen
- Identificatie zorgverstrekker (bewegende beelden).
- Identificatie patiënt (bewegende beelden of persoonlijke vragen).
- Identificatie zorgverstrekker (bewegende beelden).
- Identificatie patiënt (bewegende beelden of persoonlijke vragen).
- Verwijder berichten (Zie WhatsApp – verwijder berichten).
- Zet backup uit (Zie WhatsApp – stop backup).
- Beperk de informatie over de patiënten in adresboek van het toestel zodat deze niet kan teruggebracht worden tot een natuurlijk persoon.
Bijkomende opmerkingen
De zorgvertrekker of arts zal door het gebruik van deze tool zijn gsm-nummer aan de patiënt meedelen.
Verwijder berichten:
- Selecteer in de chat welk bericht je wilt verwijderen.
- Druk op het vuilbak-icoon boven aan de balk en bevestig.
- Dit dient herhaald te worden voor elk bericht.
Zet backup uit:
- Selecteer in het hoofdscherm 'Settings' – 'Chats' – 'Chat Backup'.
- Selecteer 'Never' in 'Backup to google drive' (Android).
Niet aanbevolen platformen
Beschikbare platformen
Android en Windows met behulp van Zoom-software (Gebruik van browser is niet conform de vooropgestelde veiligheidsvereisten – Toepassingen voor iPhone en iPad zijn niet beschikbaar).
Functionaliteiten
- Interactieve video en audiocommunicatie via mobiel toestel en pc.
- Wachtkamer voor deelnemers beschikbaar. Deze worden tot het gesprek toegelaten door de host.
- Veiligheidsinstellingen kunnen gebeuren op het niveau van de account.
- Deelnemers verbinden aan de dienst m.b.v. een link in een email met mogelijkheid tot het gebruik van een wachtwoord.
- Mogelijkheid om deelnemers te verwijderen uit het gesprek.
Marktpenetratie
Wijdverspreid en gekend.
Bijkomende veiligheidsmaatregelen
- Enkel videogesprekken met gebruik van de laatste versie van Zoom-software voor Android en Windows.
- De arts dient minstens volgende configuratie in zijn/haar account te voorzien (afwijkend t.o.v. de standaardinstellingen):
- Geen titel vermelden in het profiel of een referentie naar het beroep.
- Gebruik van waiting room; dit laat toe de deelnemers aan een gesprek te selecteren.
- Passcode niet opgenomen in one-click join.
- Toestaan van end to end encryption – selecteer dan default encryption type:'end-to-end encryption'.
- De conference pas opstarten wanneer de host aanwezig is.
- Schakel file transfer en chat uit.
- Schakel sound notificatie voor nieuwe deelnemers aan.
- Schakel screen sharing uit.
- Schakel whiteboard uit.
- Schakel remote control uit.
- Schakel meeting reactions uit.
- Schakel report to zoom uit.
- Schakel local recording voor alle deelnemers uit.
- De patient dient in zijn profiel te voorzien:
- Toestaan van end to end encryption – selecteer dan default encryption type:'end-to-end encryption'.
- Voor alle accounts wordt 2 factor authentication aangeraden.
- Wanneer een vergadering gepland wordt in de tool:
- Gebruik geen referenties die kunnen leiden tot identificatie van de activiteit of de naam van de patiënt in de Topic of beschrijving.
- Meeting ID: automatic.
- Verifiëer of end-to-endencryptie geselecteerd werd.
- Beperk de verspreiding van de link. Verstuur paswoord via een ander kanaal.
- Paswoord versturen middels een ander medium.
- Tijdens het gesprek:
- Verifieer in de tool of de end-to-endencryptie actief gebruikt wordt.
- Identificeer de patiënt en arts aan de hand van bewegende beelden en vragen.
Bijkomende opmerking
Zoom komt in aanmerking voor de toepassing 'raadpleging zonder contact' zodra minstens aan volgende voorwaarden voldaan is.
- De technical review van de end-to-endencryptie is finaal en positief. De end-to-endencryptie is door Zoom beschikbaar gesteld voor technical review (vanaf 26/10).
- De hierboven vermelde beveiligingsinstellingen gebeuren 'by default' of worden afgedwongen. Omdat de instellingen anders manueel dienen ingevoerd te worden, is de kans op fouten en onveilige communicatie groot.
- Gegarandeerd is dat er geen onrechtmatige datatransferts gebeuren buiten de EER: Zoom is noch in zijn privacyverklaring noch in zijn Terms & Conditions duidelijk met wie de gebruiker een overeenkomst afsluit wanneer deze een account aanmaakt. Dit is belangrijk vanuit privacyperspectief omdat de dienstenleverancier aangeeft dat gegevens kunnen geëxporteerd worden naar de Verenigde Staten. Wanneer een gebruiker een account aanmaakt, zou dit kunnen geïnterpreteerd worden als een akkoord voor de export van zijn gegevens. We mogen echter niet veronderstellen dat alle burgers/patiënten die voor de redenen van een consultatie op afstand een account aanmaken dit begrijpen en hiervoor overwogen hun toestemming geven. Bijkomend kan men twijfelen of de toestemming vrijelijk gegeven wordt aangezien bij weigering, de patiënt niet noodzakelijk een alternatief heeft. Wanneer de overeenkomst zou afgesloten worden met een Europese entiteit dan geeft de leverancier aan dat de export gebeurt o.b.v. Standard Contractual Clauses zoals bepaald in besluit 2010/87/EU van de Europese commissie. De EDPB geeft in zijn aanbeveling aan dat de exporteur in voldoende mate dient te voorzien dat er maatregelen zijn genomen om de persoonsgegevens adequaat te beschermen. Hierover is geen verdere informatie beschikbaar.
- Hoewel Zoom in de voorbije maanden vooruitgang heeft geboekt op het vlak van beveiliging kan dit middel slechts in aanmerking komen indien voldaan is aan bovenstaande voorwaarden.
Beschikbare platformen
Android, iPhone / iPad, Windows (obv chrome browser).
Functionaliteiten
- Interactieve video- en audiocommunicatie via mobiel apparaat en pc.
- Conference call bereikbaar met eenvoudige referentie naar de virtuele meeting room.
- Virtuele meeting room enkel beschikbaar gedurende de tijd van de conference call.
- Alle deelnemers zijn moderator.
- Chatmogelijkheid.
Marktpenetratie
Eerder wijdverspreid.
Bijkomende veiligheidsmaatregelen
- Vermijd dat de naam van de link verwijst naar het onderwerp van het gesprek of naar een van de betrokkenen die aan de consultatie zullen deelnemen.
- Beperk de verspreiding van de link van de conference en geef deze instructies door aan de andere partij.
- Beperk het aantal deelnemers en waak erover dat tijdens de conversatie er geen (ongewenste) deelnemers zich bij de conversatie voegen.
- Vermijd gesprek met 3 of meer deelnemers.
- Spreek af dat geen van de 2 partijen het gesprek registreert en controleer hierop.
- Gebruik een andere link voor een ander gesprek.
Bijkomende opmerkingen
Dit standpunt spreekt zich enkel uit over Jitsi Meet.
Jitsi biedt een basisdienst voor videoconferencing aan waarvan het toepassingsgebied vooral informele conversaties zonder gevoelige informatie dekt. Jitsi geeft aan dat een gesprek end-to-end geëncrypteerd zal verlopen zolang het aantal deelnemers beperkt is tot 2. Echter, wanneer er meerdere deelnemers zijn, of wanneer er andere diensten van Jitsi worden gebruikt zal dit niet langer het geval zijn en is er kans op afluisteren van de conversatie.
Zonder een uitspraak te doen over de geschiktheid van deze tool per discipline, publiceert deze site een opinie die bruikbaar is voor raadpleging zonder contact voor alle disciplines binnen de zorg en gezondheid. Om die reden werd end-to-endencryptie, onafhankelijk van het type conversatie en het aantal deelnemers, als voorwaarde gesteld en kunnen we deze dienst om die reden niet aanraden.
Beschikbare platformen
Android, iPhone / iPad, Windows (applicatie).
Functionaliteiten
- Interactieve video en audiocommunicatie via mobiel apparaat en pc.
- Chatoptie met mogelijkheid om documenten uit te wisselen.
- Contactenlijst zelf samen te stellen enkel voor Skype.
- De berichten zijn standaard niet end-to-end vercijferd; in Skype kan end-to-endvercijfering worden geactiveerd, in Skype for Business niet.
- Berichten worden niet noodzakelijk in de tool opgeslagen maar kunnen zich bvijvoorbeeld in Outlook bevinden.
Marktpenetratie
Eerder beperkt.
Bijkomende veiligheidsmaatregelen
Dit platform kan alleen worden gebruikt indien de end-to-endvercijfering door beide gebruikers is geactiveerd. Dit is niet het geval by default en moet dus specifiek worden ingesteld. Het verdient aanbeveling dat end-to-endencryptie door Microsoft als default geactiveerd wordt in Skype en Skype for Business
Nuttige platformen voor de uitwisseling van berichten en bestanden
Aanbevolen platformen
Highly recommended
Beschikbare platformen
- GPG4Win biedt de mogelijkheid tot integratie met mailtoepassing Outlook.
- Mailvelope plug-in biedt deze functionaliteit voor browsers.
- Openkeychain integreert met mailtoepassingen op mobiele toestellen.
Functionaliteiten
- Maakt gebruik van end-to-endencryptie door de toepassing op het toestel van de gebruiker.
- Toegang voor de aanbieder van het e-mailplatform tot de inhoud van bericht is afgeschermd.
- Software is vrij beschikbaar en maakt gebruik van e-mail om informatie te transfereren.
- Uitwisseling van publieke sleutels kan gebeuren op verschillende manieren (webbased, manuele uitwisseling en uitwisseling met key-server).
Marktpenetratie
- Eerder beperkt maar dit is geen belemmering om deze oplossing te gebruiken.
Bijkomende veiligheidsmaatregelen
- Gebruikers dienen 'by default' de encryptie aan te zetten.
- Gebruikers dienen de publieke sleutels in hun toepassing op te laden en eigen publieke sleutel te delen.
- Gebruikers worden geacht enkel berichten te sturen naar bestemmelingen die ze zelf hebben geïdentificeerd. Dit kan gebeuren wanneer de ontvanger zijn identiteit buiten het platform om heeft bevestigd door bijvoorbeeld telefonische bevestiging.
Bijkomende opmerkingen
Deze tool is een beveiliging die boven op bestaande e-mailsystemen kan gebruikt worden. De componenten zijn beschikbaar op de markt en de licenties zijn vrij van kosten.
Het gebruik van een keyserver doet geen afbreuk aan de bescherming van de privacy van een gebruiker gezien de berichten niet over deze server lopen.
Beschikbare platformen
- Chattoepassing beschikbaar op IOS and Android.
- Webconsole van de chat laat gebruik van een browser toe.
Functionaliteiten
- Chattoepassing met de mogelijkheid om beelden uit te wisselen.
- Identificatoren kunnen verwijderd worden voordat beelden worden verstuurd.
- Toepassing gefocust op zorgverstrekkers. Geen mogelijkheid om gegevens uit te wisselen met andere personen dan zij die een account op Siilo hebben.
- Kan zowel individueel als op corporate level bekomen worden.
- Sterk gefocust op het gebruik met behulp van een mobiel toestel.
Marktpenetratie
- Enkel beschikbaar voor professionals binnen de gezondheid.
Bijkomende veiligheidsmaatregelen
- Gebruikers dienen enkel berichten te accepteren nadat zij de afzender op een eenduidige manier geïdentificeerd hebben. Dit kan gebeuren wanneer de afzender zijn identiteit buiten het platform om heeft bevestigd door bijvoorbeeld telefonische bevestiging.
- Gebruikers worden geacht enkel berichten te sturen naar bestemmingen die ze zelf hebben geïdentificeerd. Dit kan gebeuren wanneer de ontvanger zijn identiteit buiten het platform om heeft bevestigd door bijvoorbeeld telefonische bevestiging.
- De gebruiker dient de bewaarperiode voor zijn berichten in te stellen of deze berichten gepast manueel te verwijderen.
- Gebruiker dient een voldoende complexe PIN in te geven.
Niet aanbevolen platformen
Beschikbare platformen
- Mogelijkheid tot integratie met mail toepassing zoals bijvoorbeeld Outlook en Gmail en bronsystemen zoals EPD.
- Browser based voor verschillende platformen.
Functionaliteiten
- Maakt gebruik van encryptie door het platform. De leverancier heeft extra maatregelen genomen om de informatie end-to-end te beschermen gecertificeerd door NTA 7516.
- Toegang tot de informatie is afgeschermd voor onbevoegden.
- Mogelijkheid tot het versturen van informatie naar bestemmelingen zonder dat deze een abonnement op de dienst moeten nemen.
- Mogelijkheid tot intrekken van een bericht.
Marktpenetratie
Wijdverspreid wegens mogelijkheid om browser te gebruiken en mogelijkheid om ook niet aangeslotenen te bereiken.
Bijkomende veiligheidsmaatregelen
- Gebruikers dienen enkel berichten te accepteren nadat zij de afzender op een eenduidige manier geïdentificeerd hebben. Dit kan gebeuren wanneer de afzender zijn identiteit buiten het platform om heeft bevestigd door bijvoorbeeld telefonische bevestiging.
- Gebruikers worden geacht enkel berichten te sturen naar bestemmelingen die ze zelf hebben geïdentificeerd. Dit kan gebeuren wanneer de ontvanger zijn identiteit buiten het platform om heeft bevestigd door bijvoorbeeld telefonische bevestiging.
- De gebruiker dient de bewaarperiode voor zijn berichten in te stellen of deze berichten gepast manueel te verwijderen.
- Elke gebruiker dient gebruik te maken van 2-factor-authenticatie.
- Bij het delen van informatie buiten het platform dient de toegangscode via een ander medium dan mail bezorgd te worden.
Bijkomende opmerkingen:
De aanbeveling betreft het gebruik van de tool voor het uitwisselen van medische informatie die te herleiden is tot een individu. De voorwaarden hiervoor bepalen dat de informatie end-to-end vercijferd moet zijn. Deze aanbeveling spreekt zich niet uit over andere use-cases. Voor andere use-cases wordt de gebruiker aangeraden zelf een risicoanalyse uit te voeren. Daarbij moet ook geconstateerd worden dat het bieden van end-to-endencryptie überhaupt alleen maar mogelijk is in een situatie waarbij zowel de verzender als de ontvanger exact dezelfde standaarden gebruiken. Aangezien e-mail vaak wordt ingezet om te communiceren met personen die niet dezelfde software of app gebruiken, is het voldoen aan de eis voor end-to-end-encryptie bij het gebruik van e-mail in de praktijk voor de meeste leveranciers moeilijk.
Zivver is vooral bedoeld voor het veilig uitwisselen van informatie. Hierbij wordt aandacht besteed aan het beveiligen van het bericht door middel van encryptie maar ook aan de classificatie van de inhoud die verstuurd wordt. Ten behoeve van data loss prevention (DLP) wordt de inhoud van het bericht volledig automatisch door Zivver geanalyseerd. Hierbij ontvangt de verzender waarschuwingen over de gevoeligheid van de data en eventueel verkeerde geadresseerden. Hierdoor worden datalekken voorkomen. Om data automatisch te kunnen analyseren, is toegang tot data nodig en dus dient de gebruiker er rekening mee te houden dat op de infrastructuur van de leverancier informatie gedurende korte tijd toegankelijk is voor de software.
Omdat Zivver het juist mogelijk maakt om veilig te communiceren met ontvangers die de oplossing zelf niet gebruiken en doordat zij analyses ten behoeve van DLP uitvoert, kan Zivver niet volledig voldoen aan het vereiste van end-to-end-encryptie zoals geformuleerd in het reglement van het informatieveiligheidscomité. Hoewel Zivver de informatie altijd versleuteld opslaat op een manier waarbij Zivver zelf nooit toegang heeft tot de sleutels, bestaat het risico op toegang wanneer de servers van Zivver waarop de analyse plaatsvindt, worden geïnfiltreerd. Door alleen gebruik te maken van Europese datacentra met de hoogste certificeringen en door ervoor te zorgen dat Zivver de servers zelf beheert en zelf beschikt over strenge certificeringen, wordt dit risico maximaal verkleind. Er wordt echter aangeraden om een risicoanalyse op dit onderdeel op te nemen in uw DPIA of risicoanalyse indien u kiest om met de oplossing van Zivver te werken.
Uit de technische analyse blijkt dat doordat Zivver gebruik maakt van TLS-offloading, de leverancier van de load-balancer (AWS) zichzelf ook toegang tot informatie zou kunnen verschaffen als hij kwaadwillende intenties heeft. Zivver biedt de mogelijkheid dit te vermijden, het valt echter op te merken dat Zivver ook in dat geval om eerdergenoemde redenen geen end-to-endencryptie biedt, waardoor de huidige aanbeveling niet kan aangepast worden.
Beschikbare platformen
- Browser based voor verschillende platformen.
- Beschikbaar op IOS and Android.
- Mogelijkheid tot integratie met mail toepassing zoals bijvoorbeeld Outlook (betalende dienst).
Functionaliteiten
- Beveiligde e-maildienst.
- Maakt gebruik van asymmetrische endto-endencryptie.
Marktpenetratie
Grote beschikbaarheid doordat deze zich niet tot een beperkte doelgroep richt en er mogelijkheid is om informatie uit te wisselen met entiteiten die geen Protonmail-account hebben.
Bijkomende veiligheidsmaatregelen
- Gebruikers dienen enkel berichten te accepteren nadat zij de afzender op een eenduidige manier geïdentificeerd hebben. Dit kan gebeuren wanneer de afzender zijn identiteit buiten het platform om heeft bevestigd door bijvoorbeeld telefonische bevestiging.
- Gebruikers worden geacht enkel berichten te sturen naar bestemmingen die ze zelf hebben geïdentificeerd. Dit kan gebeuren wanneer de ontvanger zijn identiteit buiten het platform om heeft bevestigd door bijvoorbeeld telefonische bevestiging.
- De gebruiker dient een tweede paswoord te activeren om zo de end-to-endencryptie optimaal te beveiligen.
- Bij het delen van informatie buiten het platform dient het wachtwoord via een ander medium dan mail bezorgd te worden.
- De gebruiker dient de bewaarperiode voor zijn berichten in te stellen of deze berichten gepast manueel te verwijderen.
Bijkomende opmerkingen
In de productbeschrijving van Protonmail werd geen melding gevonden van multifactorauthenticatie. Om deze reden kan het gebruik van deze tool niet aanbevolen worden.